Tu była rzeźnia, czyli... jak się Askanę budowało

Schlachthof czyli rzeźnia miejska działała  na terenie miedzy ul. Estkowskiego i Konstytucji 3 Maja  od 1890 r. Po wojnie były tam Zakłady Mięsne, od 1985 r. pod nazwą Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Rolno-Przemysłowe, a od 1995 r. jako Zakłady Mięsne WPRP. W 2000 r. firma ogłosiła upadłość. Przez pięć lat zakłady stały puste i majątkiem zarządzał nimi syndyk, aż teren kupiła irlandzka spółka Caelum S.A.

Po wojnie były tam Zakłady Mięsne, od 1985 r. pod nazwą Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Rolno-Przemysłowe, a od 1995 r. jako Zakłady Mięsne WPRP.

W 2000 r. firma ogłosiła upadłość. Przez pięć lat zakłady stały puste i majątkiem zarządzał syndyk.

W 2005 r. teren kupiła irlandzka spółka Caelum S.A. Razem we wszystkimi obiektami, powojennymi i pochodzącymi z XIX w.

Eksperci badali, czy niektóre dawne zabudowania można częściowo wykorzystać. Niestety okazało się, że ponad 100-letnie budynki nadają się jedynie do wyburzenia. 

Spółka irlandzka Caelum SA podpisała we wrzesniu 2005 r. z syndykiem upadłych Zakładów Mięsnych umowę kupna terenów pod przyszłą inwestycję. Za teren o pow. 16 tys. m kw. zapłacili 5,5 mln zł. Nowa galeria zmieni zupełnie obraz centrum miasta. - Nie będzie tu żadnego hipermarketu, podmiejskiego pudła. To ma być śródmiejska dzielnica, takie miasteczko w mieście - mówił Antoni Kozielski, główny projektant galerii Askana. Nie będzie to zwykłe wielkopowierzchniowe centrum. - Składa się z 7 samodzielnych budynków, tak ustawionych, że tworzy się między nimi uliczka. Pokryta będzie szklanym zadaszeniem, aby o każdej porze roku, przy każdej pogodzie mieć takie same możliwości i komfort. Będzie też dziedziniec z fontanną, którą można w razie potrzeby zamienić na scenę - dodaje Jolanta Wasztyn-Culicka,  projektantka z warszawskiej firmy A.R.T. Group

W październiku 2005 r. ruszyła rozbiórka budynków dawnych Zakładów Mięsnych. Zanim wyrośnie tu nowe centrum handlowo-rozrywkowe, trzeba będzie wywieźć ok. 120 tys. ton gruzu. Rozbiórkę prowadzi na zlecenie irlandzkiej spółki firma Interbud-West. 

Teraz trwa przygotowanie terenu pod budowę, która ma rozpocząć się już w lutym 2006 r. Nic więc dziwnego, że rozbiórka idzie pełną parą. Na terenie rzeźni jest codziennie 30 ludzi, którzy pracują w trzech zespołach.

Jesień 2005 r. Ściany rozbijają trzy duże kłujki, pracuje pięć koparek, jeden dźwig. Gruz i wszystko to, co zostaje z rozwalanych budynków wywozi 10 wozów. Do wyburzenia są 22 budynki. - To ciężka praca. Obiekty są w większości bardzo stare, ściany nośne są już słabe i przy tym budynki ciasno usytuowane, dlatego musimy być bardzo czujni. Każda ściana jest przez nas "przedyskutowana". Tu nie ma miejsca na jakikolwiek nieprzemyślany ruch. Bezpieczeństwo naszych ludzi to dla nas rzecz najważniejsza - mówi Andrzej Wysoczański, kierownik budowy. Na końcu wyburzany będzie 50-metrowy komin. - To jedno z najtrudniejszych zadań. Wciąż zastanawiamy się, czy będziemy to robić poprzez naciąganie, czy poprzez wysadzenie - mówi kierownik budowy. W sumie Interbud-West ma do rozbiórki 33 tys. m sześc., co da około 120 tys. ton gruzu budowlanego.

Z powierzchni ziemi nie zniknęła jednak cała stara rzeźnia. Zachowane zostanły historyczne elementy dawnej architektury jak choćby zabytkowa wieża ciśnień, która stoi tam od 1890 r. A także współczesna kapliczka. Ta kapliczka ma ciekawą historię. Wybudowana została kilka lat wcxześniej na zakładowej działce z inicjatywy ówczesnego prezesa Jana Pasierbowicza. Poświęcił ją biskup Adam Dyczkowski, a kazanie wygłosił były proboszcz katedry ks. Stanisław Garncarz. Później kapliczka została przekazana parafii katedralnej. Dlaczego powstała? Spekulacji było wiele. Niektórzy twierdzili, że miała odkupić grzechy tych, którzy zabijali zwierzęta. - To absurdalne uzasadnienie - komentował ?Gazecie? proboszcz katedry ks. Zbigniew Samociak. - Skrzyżowanie, przy którym stanęła, było bardzo niebezpieczne. Dużo było wypadków, także śmiertelnych. Kapliczka miała chronić kierowców - dodaje Samociak. Niemałe znaczenie dla powstania kapliczki miał też fakt, że były prezes Zakładów Mięsnych skończył teologię.

W marcu 2006 r. ruszyła budowa. W czerwcu wmurowano kamień węgielny. - To wielkie przedsięwzięcie, więc wziąłem największe kropidło, jakie było na plebanii - żartował ks. Zbigniew Samociak, ówczesny proboszcz parafii katedralnej, podczas uroczystości. Galerię buduje konsorcjum firmy Mercury Engineering Polska i gorzowskiego Interbud-West.

To będzie największy tego typu obiekt handlowy, jaki powstaje w regionie. Irlandzka spółka Caelum zainwestuje w budowę 25 mln euro. Otwarcie zaplanowano na koniec sierpnia 2007 r. W rzeczywistości obiekt oddano do użytku miesiąc później.

Galerię buduje konsorcjum firmy Mercury Engineering Polska i gorzowskiego Interbud-West.

Galerię buduje konsorcjum firmy Mercury Engineering Polska i gorzowskiego Interbud-West.

Centrum Askana budowane na terenie dawnej XIX-wiecznej rzeźni będzie składać się samodzielnych budynków, tak ustawionych, że tworzy się między nimi uliczka pokryta szklanym zadaszeniem, aby o każdej porze roku, przy każdej pogodzie klienci mogli robić zakupy w komfortowych warunkach.

...Ale już wkrótce w galerii będzie 110 sklepów różnych branż, 10 kawiarni i restauracji. Znajdzie tam pracę ok. 1,2 tys. osób.

Galeria nawiązywać będzie architektonicznie do dawnej industrialnej funkcji tego fragmentu miasta m.in. poprzez klinkierowe elewacje czy metalowe schody wewnątrz kompleksu.

Nad galerią dominować będzie zabytkowa wieża ciśnień, jedyny zachowany obiekt po dawnej rzeźni.

Już wkrótce  w galerii zaroi się od klientów. Będzie tu 110 sklepów różnych branż, 10 kawiarni i restauracji. Znajdzie tam pracę ok. 1,2 tys. osób. Równocześnie z budową firma Caelum podpisuje kolejne umowy z najemcami.

Dziedziniec pod przeszklonym dachem będzie centralnym miejscem galerii.

Wrzesień 2007 r. Już wkrótce otwarcie. Trwają ostatnie porządki przed galerią a nejemcy spieszą sie, aby urządzić sklepy.

29 września 2007 r. Wielkie otwarcie. - Dajcie do drzwi kogoś większego - zdążył krzyknąć jeden z ochroniarzy, zanim kilkutysięczny tłum nastolatków i emerytów wdarł się do środka galerii Askana. Pomoc nie nadeszła, a klienci rozbiegli się po sklepach w poszukiwaniu atrakcyjnych promocji. Nie obyło się bez strat. Pierwsi klienci wyrwali drzwi razem z futrynąW. -  Polsce szkło tłucze się na zczęście - tylko uśmiechnął się Jacek Malczewski, pierwszy dyrektor nowej galerii.

- Niech te miejsca, multikino, kawiarnie i sklepy, zbliżają nas do Boga - mówił ks. Zbigniew Samociak, proboszcz parafii katedralnej, święcąc Askanę. Chwilę wcześniej, razem z prezydentem Tadeuszem Jędrzejczakiem i dyrektorem galerii Jackiem Malczewskim, przecinał na scenie czerwoną wstęgę. Obok kręcili się czarnoksiężnicy. - Swoim strojem wpisałem się w scenografię - wskazał żartobliwie na sutannę ksiądz Samociak.

Przy kawiarnianym stoliku: proboszcz i prezydent.

Galeria stoi na miejscu dawnej rzeźni od pięciu lat. Urodziny świętuje w niezwykły sposób. Nie będzie wielkich i kosztownych gwaizd, ale i tak warto przyjść. Można spełnienić marzenia piątki dzieci z województwa lubuskiego ? podopiecznych Fundacji Mam Marzenie. Za każdą osobę, która odwiedzi w sobotę 29 września do 19.00 Galerię Askana  ? galeria przeznaczy 1 zł na realizację pięciu marzeń!  - Dzięki temu każdy może mieć swój udział w sprawieniu wielkiej radości. Wystarczy być tego dnia w galerii . Przez cały dzień specjalne urządzenia przy każdym wejściu będą liczyły ile osób przyjdzie do Galerii do godziny 19 i wówczas zostanie ogłoszony wynik. Aby osiągnąć cel chcielibyśmy, aby odwiedziło nas co najmniej 21 400 osób. To dużo ale wierzymy, że tyle osób będzie chciało spełnić swoje marzenie o pomaganiu innym i spełnić tym samym marzenia piątki dzieci - mówi Bartłomiej Bujnowski, marketing manager Galerii Askana.